دستگاه اتوکلاو
اتوکلاو (Autoclave) از دو کلمه Auto به معنی خودکار و Clave به معنی قفل شونده تشکیل شده است و در کل به معنی دستگاه خود قفل شونده برای استریل مواد ، توسط بخار تحت فشار است. این دستگاه توسط چارلز چمبرلند در سال ۱۸۷۹ اختراع شد. معمولا محفظه این دستگاه‌ها به صورت استوانه‌ای است به دلیل آنکه این نوع محفظه‌ها نسبت به محفظه‌های جعبه‌ای در برابر فشار بالا، مقاومت بهتری از خود نشان می‌دهند.
دستگاه فوق الذکر یک دستگاه فولادی بزرگ است که به عنوان یک محفظه فشار برای فرآیندهای صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند استفاده می‌شود. در واقع فشار بالایی که درون محفظه ایجاد می‌شود باعث بسته شدن خودکار اتوکلاو می‌گردد اما برای ایمنی بیشتر، دستگاه به صورت دستی از سمت خارج هم قفل می‌شود. وجود یک شیر کنترل کننده از افزایش بیش از حد فشار بخار درون محفظه جلوگیری می‌کند.
لازم به ذکر است که از این دستگاه در بخار دادن قطعات بتنی پیش ساخته (دیوار ، فیسینگ ، نیوجرسی ، وزنه تعادل تاور کرین ، قرنیز و غیره) نیز استفاده می گردد.
پارامترهای مهم در دستگاه اتوکلاو :
- میزان مکش هوا
- اندازه و جنس چمبر
- نحوه بارگذاری و کنترل دستگاه
- دامنه دمایی
- سیکل گراویتی و دمایی
- شرایط هشدار (نوع نشانگر)
- مدیریت اطلاعات (مثلا رکوردر) و پرینتر
- نحوه کار (اتوماتیک یا دستی)
- فشار بخار و برق مورد نیاز
- ویژگی حفاظت از محیط زیست
- پالس تزریق – تخلیه بخار
- استانداردها و تأییدیه ها
عملکرد دستگاه اتوکلاو :
ابتدا بخار از درون یک لوله به سمت بالا و در اطراف محفظه دستگاه حرکت می‌کند. بخار پس از وارد شدن در محفظه اتوکلاو، تمام تجهیزات موجود در آن را استریل می‌کند و سپس از طریق لوله خروج از قسمت پایین دستگاه خارج می‌شود. یک قفل محکم از خروج بخار درون محفظه جلوگیری می‌کند. یک شیر کنترل کننده ، فشار درون محفظه را کنترل می‌کند.
زمانی که دستگاه بسته می‌شود تمام هوای موجود در محفظه آن توسط یک پمپ خلا خارج می‌شود یا بخاری که وارد محفظه شده است می‌تواند هوا را با نیروی خود خارج کند و جایگزین آن شود. فشار بخاری که وارد دستگاه شده است بالاتر از فشار نرمال اتمسفری است بنابراین دمای آن تقریبا 120 تا 140 درجه سانتیگراد است. زمانی که دمای دستگاه به دمای موردنیاز رسید بخش تایمر ترموستات شروع به کار می‌کند. پس از گذشت زمان مورنیاز ، بخار و فشار درون دستگاه خارج می‌شود و با باز شدن دستگاه ، تجهیزات موجود در آن خشک و خنک می‌شوند.
در به کارگیری دستگاه اتوکلاو به دلیل آنکه از بخار با فشار و دمای بالا استفاده می‌شود امکان انفجار بخار با آزاد شدن ناگهانی فشار وجود دارد بنابراین بایستی تمام نکات ایمنی را رعایت کرد.
