شناخت لودر و اجزای آن
یکی از ماشین های پرکاربرد در کارگاه های ساخت قطعات پیش ساخته بتنی، لودر می باشد از اینرو قصد داریم راجع به لودر و اجزای آن به طور خلاصه مطالبی را شرح دهیم.
کاربرد لودرها در کارهای ساختمانی برای حمل توده های مواد نظیر سنگ و خاک، خاکبرداری، بارگیری کامیون ها و حفاری می باشد و از این ماشین در کارگاه های ساخت قطعات بتنی پیش ساخته جهت حمل و تخلیه مصالح و غیره استفاده می گردد.
در کل کارهایی که لودر انجام می دهد به این شرح است:
- خاکبرداری: از آنجا که کندن و جابه جا کردن خاک و انباشته و بارگیری کردن آن با لودر سریع است در خاکبرداری ساختمانها بویژه گودبرداری خاکهای سست تا متوسط استفاده از لودر بسیار سودمند است.
- بارگیری ماشینهای حمل مواد خاکی: لودر می تواند مواد خاکی، پسماند کارخانجات و واحدهای غیر صنعتی و غیره را به درون کامیون یا هر وسیله باربر دیگری بریزد.
- بلند کردن بار و انتقالش: لودر می تواند مصالح بنایی را در کارگاه، حمل و جابه جا کند.
- تمیز نمودن پوسته سطحی زمین کارگاه: لودر میتواند در زمین های نسبتا نرم با کندن پوسته سطحی زمین، محل کار را تمیز کند.
تقسیم بندی لودرها بر اساس حجم داخلی هر جام و وزن قابل بلند کردن: جام با ظرفیت 0.75 تا 3.5 متر مکعب برای لودر چرخ زنجیری و جام با ظرفیت 0.15 تا 15 متر مکعب برای لودر چرخ لاستیکی به کار می رود.
لودر چرخ زنجیری:
دارای قدرت مانور و کشش زیاد در زمینهای نرم و ناهموار (مانند بسترهای سنگی)، نیازمند تریلر برای حمل و مناسب برای مانور در محیط های محدود می باشد. استفاده از آن در بسترهای ماسه ای و زمین های مرطوب توصیه نمی شود زیرا ماسه باعث خوردگی چرخ و رطوبت باعث کاهش راندمان کاری میشود. از طرفی لودرهای چرخ لاستیکی نیز در زمین های خیس و گل آلود به علت ایجاد فشار موفق نیستند مگر آنکه با زنجیرهای سیمی مخصوص، اصطکاک را افزایش داد.
لودر چرخ لاستیکی:
لودر چرخ لاستیکی بیشتر در زمین های سفت راهها و جاده ها استفاده می شود. می تواند مسافت کوتاهی را بدون نیاز به تریلر طی نماید؛ همچنین دارای سرعت بالاتر و سایزهای متنوع تر نسبت به نوع چرخ زنجیری است. از آنجا که قدرت کشش کمتری نسبت به نوع چرخ زنجیری هم وزن خود دارد قدرت مفیدش در کندن خاکها، حرکت در شیب ها و ظرفیت باربرداری در زمینهای باتلاقی بسیار کاهش می یابد. با نصب دستگاه نوع چرخ لاستیکی بر تراکتور کمرشکن، ماشین فرمان پذیری خوبی خواهد داشت.
اجزای لودر:
- جام
- موتور
- شاسی
- سیستم هیدرولیک
در زیر به بررسی این اجزا می پردازیم.
جام:
الف) جام یونیورسال (Universal Bucket): تجهیز جام با دندانه هایی به افزایش قابلیت نفوذ به خاک و کاهش زمان بارگیری منجر می شود. با اندازه های مختلف و در بسترهای غیر سنگی به کار می روند. وجود صفحه هایی در کناره ها و زیر باعث محافظت و افزایش طول جام گردیده است. دسترسی به معیارهای مختلف کاربردی را با ساخت این جامها در شکلهای مختلف مثل لبه گرد برای بهبود حفظ سنگدانه ها امکانپذیر ساخته اند. در این مدل یک لبه کناری اضافه را به انتهای کف جام جوش می دهند تا کف جلویی جام را با قسمت انتهایی جام در یک تراز قرار دهند و بتوانند در صورت نیاز یک سطح صاف را ایجاد کنند.
ب) جام صخره کنی (Rock Bucket): به دلیل طراحی لبه جام که نفوذ در خاکهای سخت را ممکن می سازد عمدتا در زمینهای سخت استفاده میشود.
پ) جام حفاری عمومی (General Excavation Bucket): مطابق نامش در اغلب حفاریها به کار می رود. مفصل جام بخشی از سازه بوده که تا زیر جام کشیده شده است، لبه برشی به دلیل تحمل نیروهای فشاری و پیچشی طراحی شده و قسمتهای زیری و کناری جام با اجزایی قابل تعویض محافظت و تقویت شده است تا کل این موارد به افزایش عمر جام و توانایی حمل سخت ترین خاک ها بیانجامد.
قطعات ضمیمه شونده جام ها: لبه برش، تیغه انتهایی (کناری)، تیغه برش کناری، تیغه برش وسط، لبه برش و رابط کناری برای جلوگیری از تغییر مکان.

انواع دندانه ها:
- دندانه های کوتاه: بسیار قوی هستند و در مصالح خیلی سخت مانند صخره ها به کار میروند.
- دندانه های نفوذی: در مواد متراکم شده بر اثر وزن خود مانند رس ها استفاده می شود. از ویژگی های این دندانه ها می توان نفوذ زیاد و خود تیز شوندگی را نام برد.
- دندانه های دراز: استفاده اش در مصالحی است که احتمال شکسته شدن دندانه وجود ندارد.
- دندانه های دراز کارهای سنگین: عدم استفاده آن در حفاری های معمولی.
- دندانه های کارهای سنگین و با دوام: بسیار با دوام با کاربرد نفوذ در خاکهای با تراکم کم و متوسط هستند.
- دندانه های سایشی کارهای سنگین: بسیار با دوام با کاربرد خاکبرداری شن و ماسه و سنگهایی با گوشه های تیز هستند.

با توجه به اینکه تخلیه جام تا ارتفاع 4 متری امکانپذیر می باشد لودرها می توانند بار را در ماشین های انتقال مثل کامیون تخلیه کنند. به دلیل توانایی چرخش در جای خود نوع چرخ زنجیری تخلیه بار بوسیله آن در محیط محدود بر خلاف نوع چرخ لاستیکی امکانپذیر می باشد. ولی با مفصلی شدن وسط محور جلو و عقب لودرهای کمرشکن قدرت چرخش محور جلوی لودر تا 35 درجه از موقعیت مستقیم خود افزایش می یابد. این لودرها می توانند با چرخش عمودی مستقیم به سمت مصالح بار خود را حتی در کامیون های دراز پخش نمایند. برای دیگر لودرها برای حفاری و دور زدن و تخلیه بار به ناحیه ای به طول دو برابر طول فاصله دو چرخ عقب تا جلوی ماشین نیاز است.
موتور:
امروزه در بیشتر لودرهای چرخ زنجیری موتور به دو دلیل پشت سر راننده قرار می گیرد. نخست آنکه وزن موتور به کمک تعادل ماشین می آید و دوم اینکه اپراتور به فضای کار خود نزدیکتر می شود که باعث کنترل آسان تر می شود.
محل موتور در لودرهای چرخ لاستیکی به موارد زیر بسته است:
• لودرهای کوچک با محور گردان جلو و لودرهایی که جام در جلو و بیل در عقب است (بکهولودر)، موتور در جلو
• لودرهای بزرگ به خاطر خنثی کردن نیروی لنگر وزن جام پر و ایجاد میدان دید بزرگتر، موتور در عقب
شاسی:
شاسی لودر شاسی تراکتور می باشد که برای نوع چرخ زنجیری یکپارچه بوده و برای نوع چرخ لاستیکی می تواند کمرشکن باشد.
سیستم هیدرولیک:
این سیستم وظیفه انتقال نیرو از موتور به جام را دارد. محافظت در برابر فرسایش و خوردگی در سیستم هیدرولیک را امروزه با بهینه سازی روغن های هیدرولیک انجام می دهند. خطایابی سیستم های هیدرولیک و اعضایش با بکارگیری شیرهای فشار، سهولت یافته است.